Systeembevrijder?


Ben ik de partner van mijn gehandicapte man of zijn verzorgster? Ben ik moeder of vriendin? Ben ik huisvrouw of werkster, ben ik de regisseur of een volgeling? In verschillende situaties heb ik een andere rol. Meestal onbewust. Vaak is het mijn omgeving die me attendeert op een rol, of die een bepaalde rol van me verwacht en ook als zodanig met me communiceert. Soms voel ik me in een rol gedrongen die ik helemaal niet wil. Zo heb ik ook de rol van mantelzorger en ik ben nog steeds zoekend naar de positie van die rol. Of wat het innemen van die positie me oplevert.

In eerste instantie weigerde ik de rol van mantelzorger. Ik was gewoon de partner van mijn man die soms ook voor hem zorgt. Ik weet de rollen van partner en hulp/verzorgster nog steeds aardig te scheiden. Voor mij gaat het over gelijkwaardigheid. Als partner streef ik naar gelijkwaardigheid, als hulp/verzorgster is er sprake van afhankelijkheid. Ik doe die activiteiten vooral voor hem, maar niet voor mezelf. Ik ben geen verzorgster van nature. De gelijkwaardigheid komt hier terug door mij voor deze rol te betalen uit een PGB.

Gebruik van de rol van 'mantelzorger'

Ik merk dat mijn 'lol' in de rol van mantelzorger vooral buiten de deur ligt. 'Mantelzorg' is in feite vooral een beleidsterm. Mantelzorgers verdienden blijkbaar speciale aandacht van de politiek en beleidsmakers. Er kwam 'ondersteuning' en hun belangen moesten worden behartigd. En nu merk ik dat ik me juist tegen die ondersteuning en belangenbehartiging verzet. De volgende stap is nu gezet. Mensen met een ziek familielid móeten nu zelfs mantelzorger worden. Ik begin opeens te begrijpen waarom velen die voor een naaste zorgen zich nooit mantelzorger hebben genoemd, zich niet zo voelen en het ook niet willen zijn. Het is gemakkelijker om 'ongrijpbaar' te zijn. Ik merk dat ik de titel van 'mantelzorger' vooral uit tactische overwegingen gebruik om 'zichtbaar' te zijn. Zichtbaar in het systeem. Het systeem van zorg en welzijn. Een systeem waarin patiënten en hun naasten niet serieus worden genomen als gelijkwaardige partij. Zorgers en hulpverleners spelen ook een rol. Een rol waarin ze de patiënt en diens naaste als 'afhankelijke' partij zien en behandelen. Ze schieten daar regelmatig in door. Zorgen meer dan goed voor iemand is, nemen daarmee een grotere rol dan gewenst in iemands leven. In de rol van 'mantelzorger' speel ik in dat zorgsysteem mee. Maar iets in me voelt zich geroepen om die soms ongewenste rolinvulling in het zorgsysteem zichtbaar te maken. Ik wil de manier waarop zowel zorgverleners, mantelzorgers en zorgvragers elkaar gevangen houden in een patroon van redder, aanklager en slachtoffer doorbreken. Het is allemaal een rollenspel.... met vaak ongewenste rollen. Rollen die mensen verwijderen van een open en gelijkwaardige relatie. Precies dat waar ik nu altijd naar op zoek ben.

Nieuwe rol?

Zo constateer ik dus dat mantelzorger vooral een rol is in het politieke spel, een schimmige rol in het zorgsysteem. Ik denk dat ik me vanaf nu nog explicieter ga richten op verheldering van rollen. Als insteek voor verbetering van de relatie zorgvrager, mantelzorger, zorgverlener.... op weg naar gelijkwaardiger verhoudingen. Ik word er helemaal blij van. Systeembevrijder?

 

Reacties

  1. Goede overdenker Cora! Volgens de theorie van de Transactionele Analyse (Eric Berne) houden mensen elkaar gevangen in spelmatig gedrag en de bijbehorende rollen uit angst voor echte intimiteit. Als alle partijen zich echt van mens tot mens verhouden, krijg je een totaal andere dynamiek. Maar die verhoudt zich maar moeizaam tot ons zorgsysteem. Kijk ook naar de zorgverleners die het wel proberen. Hoeveel beleidsmakers moeten eerst nog zelf mantelzorger worden voor de bakens verzet worden? En hoe kunnen we mantelzorgers bewuster maken van hun eigen mogelijkheden om het rolpatroon te doorbreken? Systeembevrijder lijkt me in de roos!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Wat een heerlijke heldere blog. Dank daarvoor! Het geeft woorden aan mijn ongemakkelijke gevoel als wij als hulpverleners bij elkaar zitten en op 'geeltjes' schrijven wat mantelzorgers nodig hebben. Zou het kunnen zijn dat wij voor een goed samenspel een gezamenlijk podium nodig hebben waarbij je je eigen regisseur bent ,zelf de teksten schrijft en er geen hoofdrol is? Paulien

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Rollen van een mantelzorger veranderen naar gelang de situatie. Het bewust zijn van deze rollen en het bewust inzetten van deze rollen kunnen dan van invloed kunnen zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Mijn naam is Otto Reuchlin, ik reageer als 'anoniem' omdat ik alle andere opties die geboden worden niet snap.

    Je hebt een punt. Er is iets mis met het woord mantelzorger. Vervang het woord door mens en je ziet t anders. De grote slag die we aan het maken zijn, is dat we gaan zien dat het niet alleen de overheid is die alles kan oplossen (jaren'70), ook niet alleen de markt (jaren '90), maar dat het in de eerste plaats om onszelf draait. Je kunt dingen 'uitbesteden' aan overheid en markt, dat moet ook, maar het blijven hulpmiddelen. De systeemdenkers bij de overheid hebben wel een vermoeden waar het om gaat - om ons, mensen - maar vertalen dat meteen in iets dat past in hun systemen van overheden en markten. Zoiets. Verzorgen ze zelf weleens iemand, of hebben ze door dat als ze hijgend achter de computer kruipen omdat ze weer met moeite de kinderen op tijd op school hebben weten te brengen, DAT die zorg voor elkaar is, voordat ze de volgende mooie nota gaan schrijven.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Otto, je geeft precies weer hoe ook ik zie dat het mechanisme werkt. Die vertaling van oplossingen voor iets wat men signaleert in dat wat past binnen hun systeem. Dat systeem is niet van burgers... het haalt burgers uit hun kracht.

      Verwijderen

Een reactie posten