De emancipatie van mantelzorg

Deze week heb ik me heftig opgewonden. De digitale nieuwsbrief van de Thuiszorg had een artikel met als kop: Mantelzorger uitgeblust. In het artikel werd een verhaal geschetst van een vrouw met drie kinderen, een baan van 22 uur en de zorg voor haar tante voor 12 uur/week. Ze is moe, slaapt steeds slechter. Vervolgens een oproep aan mantelzorgers die zich hierin herkennen om hun verhaal te doen. Om te laten zien dat deze vrouw niet de enige is, om te kijken of er via de media wat te bereiken is.

Imago
Mijn reactie was dat ik moe word van dit soort verhalen. De 'uitgebluste mantelzorger'. In mijn ogen doet dit geen goed aan het imago van 'mantelzorg'. Zeker niet als je wilt dat de maatschappij/politiek de waarde ervan meer erkent en er niet zo 'gemakkelijk' mee omgaat alsof het een eindeloos rekbare vanzelfsprekende gratis dienstverlening aan een naaste is.
Door steeds hoger wordende kosten voor de gezondheidszorg en verzelfstandiging van de zorgvrager wordt het beroep op hulp uit de naaste omgeving groter. Mensen gaan na een operatie eerder weer naar huis, en opname in een verpleeg- of verzorgingshuis stellen we het liefst zo lang mogelijk uit. Dit is meestal in het belang van de zorgvrager, want die kan in de eigen omgeving blijven wonen, en goedkoper. Maar die hulp om het thuiswonen mogelijk te maken moet er wel zijn.

Niet meer gratis
In de jaren 50, 60, 70 van de vorige eeuw was het gewoon dat getrouwde vrouwen, huisvrouw werden. Ze zorgden voor de kinderen, de zieke buurvrouw en hun ouders want die woonden vaak in de directe omgeving. Er kwam een emancipatiegolf op gang. Vrouwen gingen aan het werk buitenshuis, mensen verlieten hun geboortestreek om elders te gaan werken. Kinderen werden ondergebracht in de kinderopvang. Voor 'ouden van dagen' werden bejaardenhuizen gebouwd, waar ze vrolijk naar toe gingen als ze 65 werden. Zorg werd uitbesteed en professionaliseerde.
Maar sommige zorg besteed je niet zomaar uit, dat doe je gewoon. In vele culturen is dat nog steeds gewoon onderdeel van de samenleving. Als je niet de (morele en/of financiele) druk voelt van het moeten werken buitenshuis wordt het veel gemakkelijker en minder stressvol om voor je naaste te zorgen. In andere gevallen is werk buitenshuis juist ook datgene wat maakt dat je het volhoudt om dag in dag uit voor je zwaar gehandicapte kind, of je partner met de ziekte van Alzheimer te zorgen. Dan is het prettig dat je de zorg even kan uitbesteden aan een ander.

Erkenning van de economische waarde
Maar welke vorm van 'zorg in eigen omgeving' ook gekozen wordt, wenselijk of mogelijk is, het valt of staat bij de erkenning van de waarde van deze 'omgevingszorg'. En alles wat je gratis doet is maatschappelijk gezien van 'geen waarde'. Daarom pleit ik voor een betere waardering van deze 'omgevingszorg'. Daar hoort voor mij ook de thuiszorg bij.
Waardering begint bij waardering van wat ze doen door de zorgverleners zelf. Trots zijn op je 'werk', daar enthousiast over kunnen vertellen. Ook kunnen vertellen dat het af en toe knap lastig en inspannend is, dat die slapeloze nachten je soms opbreken, maar hoe je er toch steeds weer uitkomt. Dat dwingt respect af, maakt het meer waardevol in de ogen van de buitenstaander.
Daarom stoort het mij zo vreselijk als er over mantelzorgers wordt geschreven in de vorm van 'uitgeblust', 'overbelast' en 'vermoeid'. Daar wil je toch niet bijhoren, daar kan ik toch niet trots op zijn? Wat bereik je met een dergelijk imago?
Ooit artsen horen klagen over 80 urige werkweken en altijd maar klaar staan voor de patient? Daarnaast ook nog een gezin hebben. Ooit gezien dat er hele organisaties werden opgericht om deze 'oververmoeide' artsen te ondersteunen? Nee, deze mensen worden goed betaald voor hun werk en regelen daarmee zelf de ondersteuning die ze nodig hebben om hun werk vol te kunnen houden.

Trots!
Willen we voor mantelzorg de waardering die het verdient, dan moeten we als mantelzorgers met trots vertellen over wat we doen en waar we de kennis, vaardigheden en energie vandaan halen om dit te kunnen doen. En dan moeten we het stoppen dat er over ons geschreven wordt als 'uitgeblust'. We zijn af en toe best uitgeblust, maar dat ligt niet alleen aan de mantelzorg. Dat ligt aan het maatschappelijke systeem waarin er vanuit wordt gegaan dat we alles kunnen en dat mantelzorg er gratis bij kan. Dat kan dus niet.
Ik vind dat mensen moeten kunnen kiezen. Werken, mantelzorgen, uitbesteden van zorg. Maar die keuze is er niet als mantelzorg niet mag worden betaald. Dan hebben mensen geen keuze als er ook nog geld moet worden verdiend om te kunnen leven. Dan moet het erbij. En dat kan niet meer zomaar omdat we met elkaar een maatschappij hebben gewild waarin iedereen economisch participeert, dus betaald werk verricht.

Alle problemen opgelost
De enige manier om dit op te lossen is mantelzorg van economische waarde te maken, uitgedrukt in geld. Zie mantelzorg als 'werk in de gezondheidszorg' en het personeelstekort in de gezondheidszorg is zo opgelost.
En wie er dan voor kiest om mantelzorg te doen zonder er voor betaald te worden, is zorgvrijwilliger. En misschien kunnen 'mantelzorgers' dan vanaf hun 65e (of welke leeftijd maar geldt tegen die tijd) met pensioen. Voor mij zou het een uitkomst zijn.

Reacties

  1. Hans Doorenspleet22 mei, 2011

    Cora,
    Ik heb een dubbel gevoel bij je oplossing. Omdat ik denk dat we eens moeten ophouden met alles in geld uit te drukken. Dat we meer in waarde moeten gaan denken. Wat mantelzorgers doen heeft zeker waarde.
    Aan de andere kant leven we op dit moment nog in een maatschappij waarin alles in geld wordt uitgedrukt. Vanuit die optiek heb je helemaal gelijk. De zorg voor je medemens is niet zonder waarde en heel veel mantelzorgers kiezen er helemaal niet voor, maar worden met de situatie geconfronteerd.
    Daarnaast kunnen heel veel mensen door welke reden dan ook, naar de huidige maatstaven, geen bijdrage leveren aan de (economische) maatschappij. Misschien moeten we die mensen wel eens wat meer in de richting van mantelzorg laten bewegen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik heb naar aanleiding van dit blog ook een discussies gestart in enkele Linkedin groepen.
    O.a. Duthch Healthnetwork voor zorg en welzijn, Movisie en Zorg in eigen hand. In de eerst genoemde groep geeft dat al reacties met alternatieve financieringsmogeijkheden.
    Zie: http://www.linkedin.com/groupItem?view=&gid=2186074&type=member&item=55086370&qid=9dd7713c-f4f9-45a1-bab0-df509799fda3&goback=%2Egmp_2186074

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hallo Cora,

    Jammer dat ik het niet kan zien wat je op linkedin hebt geplaatst.
    En ten tweede ben ik het niet met Hans eens.
    Voor mantelzorg kies je niet, voor vrijwilliger wel.
    Als bij mij vreemden mantelzorg zouden komen leveren, omdat ze "geen bijdrage leveren aan de (economische) maatschappij" dan zou ik dit pertinent weigeren. Ik heb nog altijd zelf de keuze wie ik in mijn huis wel of niet wil hebben. En al helemaal wie mij helpt bij verzorging etc.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Beste Cora en ook degenen die eerder reageerden!

    Tegenwoordig praten veel mensen, te pas en te onpas, over "normen en waarden" wat overigens moet zijn "waarden en normen". Normen,regels, worden namelijk ontleend aan waarden en niet omgekeerd. Een van de waarden is "zorgen", zorg om elkaar. Deze zorg baseert op "naastenliefde". Een daaruit voortvloeiende norm is "zorgen voor de ander". Heel lang heeft deze activiteit mensen voldoening gegeven doordat de verbinding met de waarde er was. Later is deze hogere waarde steeds meer vervangen door een financiële waarde. Mogelijk juist doordat de waardering voor de verzorgende persoon is afgenomen. In het arbeidzame leven is dat verschijnsel ook bekend. Krijgen de werknemers niet voldoende waardering, dan kan dat ertoe leiden dat men die als het ware gaat "afdwingen" door meer loon te eisen. Daar waar waarden en normen opnieuw in het maatschappelijke debat een plaats hebben gekregen, zouden we ook moeten proberen om die weer terug te brengen op het terrein van zorg om de naaste.
    Dat betekent niet, dat er niet ook een andere vorm van waardering mag zijn ter bemoediging van de mantelzorger naast de waardering voor de functie en de plichtsbetrachting. Echter; zoals deze week op televisie, dat een moeder voor de verzorging van haar eigen kind 4.000 Euro per maand ontvangt, vind ik een totale scheefgroei. Er zijn heel veel mensen die dat niet verdienen.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Als er een indicatie volgde voor de zorg die nodig is, moest daar impliciet bij vermeld worden dat er ook mantelzorg werd gepleegd anders kreeg je het 'mantelzorgcompliment' niet. Alsof ZIN iets anders is dan pgb-uitvoerder. Sterker nog als de persoon er voor koos om zelf hulp in te kopen kon de 1stelijns mantelzorger daarmee worden ingehuurd. Dus vraag ik mij af of de regels wel goed zijn uitgelegd.
    Datzelfde geld voor indicatie wmo. Als er gekozen wordt voor pgb kon de mantelzorger in dienst worden genomen. Juist door er geld voor te krijgen kun je als naaste duidelijk afspreken wanneer je in dienst bent en wanneer je de naaste weer bent.
    Ik vind het daarom jammer dat het pgb gaat verdwijnen en daardoor mantelzorgers niet meer in dienst kunnen worden genomen.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Automatic algorithms have made it attainable to change cards after every hand, growing the game’s transparency. You open an account and ship money to it utilizing wire switch from your local Korean financial institution. All reliable on-line sports betting websites supply NETELLER deposits by way of the cashier system on bet365 우회 their website. Key HighlightsThe casinos and gaming market consists of all forms of betting and gaming. Since slots could be found in their tons of at on-line casinos, might be} daunting determine out|to determine} what to play first. Your finest bet is to follow the group on this case and try out|and take a glance at} your hand at the on-line slots everyone else is enjoying in}.

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten